اما تفاوت هایی در نحوه شروع علایم و شکل پراکندگی دانههای پوستی می تواند به تشخیص این انواع آبله از هم کمک نماید.
در آبله مرغان بثورات پوستی روی شکم و تنه بیشتر است و مقدار کمتری روی صورت و کف دستان و انتهای اندام ها است؛
اما در آبله و آبله میمونی در ابتدا صورت درگیر می شود در بیشتر بیماران آبله میمونی درگیری پوست صورت مشاهده می شود(%۹۵ مبتلایان) و در بسیاری از بیماران (۷۵%) کف دست و پا نیز دچار تاولهای ریز دردناک می شود که در اینجا ممکن است بیماری را با سیفیلیس هم اشتباه بگیرند.
در ۷۰ درصد از بیماران آبله میمونی ضایعات مخاطی در دهان نیز مشاهده می شوند اما دانههای پوستی پوستی در منطقه تناسلی در ۳۰% بیماران قابل مشاهده می باشد و ممکن است در برخی افراد اولین ضایعات از قضا در همان منطقه تناسلی آغاز شوند و آموزش بیماران برای تماس سریع با پزشک در این مرحله بسیار مهم است. درگیری چشم و قرنیه در ۲۰% بیماران گزارش شده است. تعداد دانه های آبدار پوستی می تواند از چند عدد تا هزاران عدد بین افراد مختلف متفاوت باشد.
تفاوت های بین آبله مرغان و آبله میمونی
در آبله و آبله میمونی صورت زودتر و بیشتر هستند و در شکم و کمر دیرتر پیدا می شوند اما در آبله مرغان بر روی صورت کمتر و دیرتر پیدا می شوند
در آبله مرغان شروع بیماری با تب خفیف می باشد که تقریبا همزمان با پیدایش دانه های قرمز پوستی می باشد و دانه ها در مراحل مختلف تکاملی در بدن دیده میشوند (سیر تکامل بثورات پوستی از ماکولوپاپولر (دانههای پوستی برجسته) به سمت تاول های آبکی ریز دارای مایع شفاف به نام وزیکول، تاول های آبکی ریز دارای چرک و نافدار به نام پوسچول، تاول ها سر باز کرده و در نهایت زخم خشک شده و پیدایش مجدد پوست سالم است) و بثورات پوستی حالتی سطحی و حاشیه ای نامنظم دارند که در مراحل مختلف تکامل ضایعه در نقاط مختلف بدن با تمرکز بر شکم و مرکز بدن مشاهده می شوند و هر ضایعه به سرعت در طی ۲۴ ساعت از ماکول قرمز رنگ به مرحله ی زخم خشک شده و کراسته شدن (کبره بستن) تکامل می یابد.
اما در آبله میمونی ضایعات عمیق و نسبتا سفت، گرد و با حاشیه منظم می باشند که مرکز آن کمی نافدار شده و گود رفته است و در تمام نقاطی که روی بدن هستند، همگی در یک مرحله هستند، یعنی همزمان و ناگهانی پیدا شده اند و هر یک تا دو روز به مرحله بعدی ضایعات تبدیل می شوند.
تورم غدد لنفاوی که در فاز اول بیماری رخ می دهد، در آبله میمونی وجود دارد، اما در آبله مرغان مشاهده نمی شود.
فرق دیگر آبله مرغان با آبله میمونی آن است که آبله مرغان مخصوص انسان است و میزبان حیوانی ندارد اما آبله میمونی مخزن جوندگان و میمون دارد و انتقال بیشتر از حیوان به انسان است و انتقال انسان به انسان در گذشته بسیار کمتر بوده است. اگر در خانه، فرد مبتلا با انسان سالم بدون سابقه بیماری روبرو شوند احتمال انتقال آبله میمونی کم است اما آبله مرغان حدود ۸۵% احتمال انتقال از بیمار به فرد سالم بدون سابقه را دارد و بسیار واگیر است.
بالاخره اینکه ویروس آبله میمونی جزء خانواده پاکسویریده است و با ویروسهای آبله و آبله گاوی خویشاوند است، اما ویروس آبله مرغان جزء خانواده هرپسویریده است و با ویروس تبخال همخانواده است.
آنچه در این مطلب میخوانیم:
آبله میمونی یک بیماری نادر است که در اثر عفونت با ویروس آبله میمونی ایجاد میشود. ویروس آبله میمونی از خانواده ویروسهایی است که شامل ویروس واریولا (عامل آبله)، ویروس واکسینیا (مورد استفاده در واکسن آبله) و ویروس آبله گاوی است.
آبله میمونی اولین بار در سال ۱۹۵۸، در زمان شیوع بیماری شبیه به آبله در بین میمونهایی که برای تحقیق نگهداری میشدند، کشف شد، از این رو آبله میمونی نامگذاری شد. اولین مورد انسانی آبله میمونی در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو ثبت شد.
مواردی از آبله میمونی در خارج از آفریقا به دلیل سفرهای بین المللی یا واردات حیوانات، در ایالات متحده، اسرائیل، سنگاپور و بریتانیا رخ داده است.
مخزن طبیعی آبله میمونی ناشناخته باقی مانده است. با این حال، جوندگان آفریقایی و میمونها ممکن است حامل ویروس باشند و افراد را آلوده کنند.
علائم و نشانههای آبله میمونی
در انسان علائم آبله میمونی مشابه علائم آبله، اما خفیفتر است.
آبله میمونی با تب، سردرد، دردهای عضلانی و خستگی شروع میشود. تفاوت اصلی بین علائم آبله و آبله میمونی در این است که آبله میمونی باعث تورم گرههای لنفاوی (لنفادنوپاتی) میشود، در حالی که آبله اینطور نیست. دوره کمون (دوره بین آلودگی به عفونت تا بروز علائم) برای آبله میمونی معمولاً ۷ تا ۱۴ روز است اما ممکن است این دوره بین ۵ تا ۲۱ نیز روز باشد.
بیماری با علائم زیر شروع میشود:
- تب
- سردرد
- دردهای عضلانی
- كمر درد
- تورم گرههای لنفاوی
- لرز
- خستگی
در عرض ۱ تا ۳ روز (گاهی اوقات طولانیتر) پس از بروز تب، بیمار دچار بثورات پوستی میشود که اغلب از صورت شروع شده و سپس به سایر قسمتهای بدن گسترش مییابد.
ضایعات، قبل از برطرف شدن، مراحل زیر را طی میکنند:
- ماکول: ضایعات مسطحی که اندازه آنها کمتر از یک سانتیمتر است.
- پاپول: برآمدگی کوچک و کاملاً مشخص در پوست است.
- وزیکول: کیسهای پر از مایع شفاف با دیواره نازک است.
- پوسچول: ضایعات تاول مانند کوچک، ملتهب، پر از چرک بر روی سطح پوست هستند.
- دلمه
این بیماری معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول میکشد.
میزان مرگ و میر آبله میمونی در آفریقا، ۱ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به این بیماری است.
روشهای انتقال آبله میمونی کدامند؟
انتقال ویروس آبله میمونی زمانی اتفاق میافتد که از طریق حیوان، انسان یا مواد آلوده به ویروس، با ویروس تماس پیدا کنیم. ویروس میتواند از طریق پوست آسیبدیده (حتی اگر آسیب قابل مشاهده نباشد)، دستگاه تنفسی یا مخاط (چشم، بینی یا دهان) وارد بدن شود. انتقال از حیوان به انسان ممکن است از طریق گاز گرفتن یا زخمی کردن، فراوری گوشت، تماس مستقیم با خون و ترشحات بدن حیوان، یا تماس غیرمستقیم با مواد دفعی حیوان رخ دهد.
تصور بر این است که انتقال از انسان به انسان عمدتاً از طریق قطرات تنفسی بزرگ اتفاق میافتد. قطرات تنفسی معمولاً نمیتوانند بیش از چند متر حرکت کنند، بنابراین برای انتقال از طریق تماس چهره به چهره، مدت زمان طولانی لازم است. سایر روشهای انتقال از انسان به انسان شامل تماس مستقیم با ترشحات یا مواد دفعی و نیز تماس غیرمستقیم مثلا از طریق لباسها یا ملحفههای آلوده است.
میزبان اصلی بیماری آبله میمونی هنوز ناشناخته است، اگرچه تصور بر این است که جوندگان آفریقایی ممکن است در انتقال این بیماری نقش داشته باشند.
پیشگیری از آبله میمونی
برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آبله میمونی اقدامات متعددی وجود دارد:
- از تماس با حیواناتی که میتوانند حامل ویروس باشند (از جمله حیواناتی که مشکوک به بیماری هستند یا لاشه حیوانات در مناطقی که آبله میمونی شایع است) خودداری کنیم.
- از تماس با موادی که با حیوان بیمار در تماس بوده است خودداری کنیم.
- بیماران آلوده را از افرادی که در معرض خطر عفونت هستند، جدا کنیم.
- پس از تماس با افراد یا حیوانات آلوده، بهداشت دست را به خوبی رعایت کنیم. به عنوان مثال، شستن دستها با آب و صابون یا استفاده از ضدعفونی کنندههای دست مبتنی بر الکل ضروری است.
- هنگام مراقبت از بیماران از تجهیزات حفاظت فردی (ماسک، دستکش و …) استفاده کنیم.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، واکسن JYNNEOS که یک واکسن ویروس زنده ضعیف شده است، را برای پیشگیری از آبله میمون تایید کرده است.
درمان آبله میمونی
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی و اثبات شدهای برای عفونت ویروس آبله میمونی وجود ندارد. در صورت لزوم میتوان برای کنترل شیوع آبله میمونی از واکسن آبله و بعضی داروهای ضدویروسی استفاده کرد.
واکسن آبله و آبله میمونی
از آنجایی که ویروس آبله میمونی ارتباط نزدیکی با ویروس ایجاد کننده آبله دارد، واکسن آبله میتواند از افراد در برابر ابتلا به آبله میمونی نیز محافظت کند. اطلاعات فعلی نشان میدهد که واکسن آبله حداقل ۸۵ درصد در پیشگیری از آبله میمونی موثر است. دانشمندان بر این باورند که واکسیناسیون حتی پس از قرار گرفتن در معرض آبله میمونی، ممکن است به پیشگیری از بیماری یا کاهش شدت آن کمک کند.
در حال حاضر، با توجه به ریشهکن شدن آبله، واکسن آبله در دسترس عموم مردم و جز برنامه واکسیناسیون کشوری قرار ندارد.
منابع: Centers for Disease Control and Prevention
IR-۰۶۲۳-ABD-۸۱۶۵-AS